پیش گفتار چاپ جدید منظومه ی «خنديله پشت» مرحوم مسرور ماسالي

اشاره: آن چه در پي مي خوانيد، پيش گفتار چاپ جديد منظومه ي «خندیله پشت» است که تابستان سال جاری خورشیدی به همـّت «جناب آقای یاسر کرم زاده ي هفت خواني» در دسترس علاقه مندان ادبیّات تالشی قرار گرفته است. (شعر تالشی)

     منظومه ی «خندیلـَه پـِشت» فرامرز مسرور ماسالی، نخستین اثر مکتوب به گویش جنوبیِ زبان تالشی است که در عصر حاضر در قالب کتابی مستقل چاپ شده است. در این منظومه، شاعر، قلـّه ي خندیله پشت، یکی از قلل منحصر به فرد زادگاه خود را مورد خطاب قرار داده و آن را به شنیدن درد دل خود، فرا می خواند( "منحصر به فرد" از این روی که این چکاد پر رمز و راز، از دیر باز زیارتگاهی مذهبی بوده است).

     این منظومه ي تالشي در هفدهم اسفند ماه 1350 بر وزن «مفتعلن مفتعلن فاعلن» سروده شده و سپس در سال 1352 به همّت خود شاعر به چاپ رسیده است.

     فرامرز مسرور، معلـّمی دلسوز و مهربان، شاعری آشنا به فنون شعر و ادیبی صورتگر است که با بهره گیری از آرایه ی «جان بخشی» (تشخيص)،آغاز به سرودن منظومه ی خندیلـَه پـِشت نموده است.   

خندیلـَه پشت! اورو چــمˇ دیل پورَه 1/یک

یـادˇ اشــتˇ چــمˇ دیـلـی را نورَه 1/یک

     او خندیلـَه پشت  را برای شنیدن درد دل خود، بر می گزیند و از او می خواهد به سخن دلش گوش فرا دهد.

خــوام  تˇ نـَه دردˇ دیل بکرم زیاد 1/سه

شاید روکـَه تِه چمˇ دیل بوبو شاد 1/سه

 

     در این دعوت، آن چنان صمیمانه مخاطب خود(خندیله پشت) را فرا می خوانـَد که خواننده ی شعرش نيز از همان ابتدا خود را شنونده ی درد دل شاعر می پندارد. و درست به همين دليل همراه و همپای خندیله پشت، به شِکوه ها و سخنان دل شاعر گوش فرا می دهد. با وجود اين، البته شاعر در آغاز منظومه این نکته را یاد آور می شود که: 

دنیا کــو صاحیـب دیلی پیدا نـِـبو 2/سه

غـم هـَدَه یَه دِه دیلی را جا نـِـبو 2/سه

     بدین ترتیب، او درد دل خود را از دوران بچّگی آغاز می کند و تمام تلاشش این است که همه ی خاطرات را دقیق به یاد آورد. و ... ادامه دارد ... . لطفاً روي "ادامه مطلب" كليك كنيد.

ادامه نوشته

به یاد مسرور

دکتر محرم رضایتی کیشه خاله

مرحوم استاد مسرور ماسالی از چهره‌های نام‌آشنا و تأثیرگذار در عرصة فرهنگ و ادبیات تالشی است. فعالیتهای‌ ادبی او به صورت رسمی با سرودن منظومة «خندیله پشت» در آغاز دهة پنجاه شروع شد. این اثر که حاوی نکات ظریف و ارزشمندی از فرهنگ شفاهی قوم تالش است، نقطة عطفی در جنبش ادبی و فرهنگی تالش در دهه‌های اخیر به حساب می‌آید. به تعبیری دیگر، «خندیله پشتِ» مسرور، اولین اثر جدی، مهم و ماندگار تالشی در حوزة ادبیات مکتوب است.

   او در این اثر ارجمند، روایتگر بخشی از خوشیها، غمها، آرزوها و امیدها، و نقشبند برخی خاطرات و آداب و سنن قوم سرفراز تالش است که رشتة پیوند جانها و نماد هویت دیرینة آنها، یعنی گلبانگ شیرین تالشی، قرنهاست که استوار و محکم به حیات معنوی خویش ادامه می‌دهد. آری او «خندیله پشتِ» خود را با دیبای تالشی ‌آراست و زیب و جمال آن را از او گرفت. زیرا خوب دریافته بود که فرهنگ دیرین، زبان دیرین می‌خواهد. به نظرم اگر از استاد مسرور، تنها همین اثر باقی می‌ماند، بر علو طبع و قدرت نظم او کافی بود. پژوهشهای بعدی مرحوم مسرور نشان داد که عرصة توانایی او قلمروی گسترده دارد. او علاوه‌بر انتشار چند دفتر شعر تالشی و فارسی، در حوزة زبان (دستور و فرهنگ) تالشی نیز در قالب چند اثر، توانمندی خود را آزمود.

    مرحوم مسرور از نظر اخلاقی، فردی فروتن، مهربان، نرم‌خو، باگذشت، و در عین‌حال صبور، غیور و صریح‌اللهجه بود. لحن سخنش چون به نظم می‌‌پیوست، باصلابت و مطنطن می‌شد و رنگ حماسه می‌گرفت؛ با کوه و جنگل انس و الفتی داشت و کلیدواژگانش اغلب از راش و راشستان خالی نبود. همگنان را دوست می‌داشت، مخصوصاً اهل فضل و ادب را؛ بر درِ ارباب بی‌مروت دنیا نمی‌نشست. اهل مجامله و تملق نبود. زبان به مدح و ستایش ناکسان نگشود و دُرّ لفظ تالشی را هیچ‌وقت در پای نااهلان و دونان نریخت. نکوهش نیکوان و بزرگان را بر نمی‌‌تافت. حرمت قلم و اهلش را به خوبی پاس ‌می‌داشت. و ... ادامه ی مطلب ...

ادامه نوشته