پیش گفتار چاپ جدید منظومه ی «خنديله پشت» مرحوم مسرور ماسالي

اشاره: آن چه در پي مي خوانيد، پيش گفتار چاپ جديد منظومه ي «خندیله پشت» است که تابستان سال جاری خورشیدی به همـّت «جناب آقای یاسر کرم زاده ي هفت خواني» در دسترس علاقه مندان ادبیّات تالشی قرار گرفته است. (شعر تالشی)

     منظومه ی «خندیلـَه پـِشت» فرامرز مسرور ماسالی، نخستین اثر مکتوب به گویش جنوبیِ زبان تالشی است که در عصر حاضر در قالب کتابی مستقل چاپ شده است. در این منظومه، شاعر، قلـّه ي خندیله پشت، یکی از قلل منحصر به فرد زادگاه خود را مورد خطاب قرار داده و آن را به شنیدن درد دل خود، فرا می خواند( "منحصر به فرد" از این روی که این چکاد پر رمز و راز، از دیر باز زیارتگاهی مذهبی بوده است).

     این منظومه ي تالشي در هفدهم اسفند ماه 1350 بر وزن «مفتعلن مفتعلن فاعلن» سروده شده و سپس در سال 1352 به همّت خود شاعر به چاپ رسیده است.

     فرامرز مسرور، معلـّمی دلسوز و مهربان، شاعری آشنا به فنون شعر و ادیبی صورتگر است که با بهره گیری از آرایه ی «جان بخشی» (تشخيص)،آغاز به سرودن منظومه ی خندیلـَه پـِشت نموده است.   

خندیلـَه پشت! اورو چــمˇ دیل پورَه 1/یک

یـادˇ اشــتˇ چــمˇ دیـلـی را نورَه 1/یک

     او خندیلـَه پشت  را برای شنیدن درد دل خود، بر می گزیند و از او می خواهد به سخن دلش گوش فرا دهد.

خــوام  تˇ نـَه دردˇ دیل بکرم زیاد 1/سه

شاید روکـَه تِه چمˇ دیل بوبو شاد 1/سه

 

     در این دعوت، آن چنان صمیمانه مخاطب خود(خندیله پشت) را فرا می خوانـَد که خواننده ی شعرش نيز از همان ابتدا خود را شنونده ی درد دل شاعر می پندارد. و درست به همين دليل همراه و همپای خندیله پشت، به شِکوه ها و سخنان دل شاعر گوش فرا می دهد. با وجود اين، البته شاعر در آغاز منظومه این نکته را یاد آور می شود که: 

دنیا کــو صاحیـب دیلی پیدا نـِـبو 2/سه

غـم هـَدَه یَه دِه دیلی را جا نـِـبو 2/سه

     بدین ترتیب، او درد دل خود را از دوران بچّگی آغاز می کند و تمام تلاشش این است که همه ی خاطرات را دقیق به یاد آورد. و ... ادامه دارد ... . لطفاً روي "ادامه مطلب" كليك كنيد.

ادامه نوشته

مقدمه ای بر منظومه ی طنز «سَتـّار و سَرکار» اشکبوس اسرارپوش

مهندس سيـّد مؤمن منفرد

علی (اشکبوس) اسرارپوش در سال 1335 در بازار جمعه شاندرمن متولد شد. خودش می گوید: در اول ابتدایی مسجدی و اولین نوحه خوان مسجد شاندرمن بودم و در ماه محرم به تعزیه خوانی می پرداختم. در اوان کودکی مؤذن مسجد بودم و  تابستان که هیچ کس در بازار شاندرمن نبود و کسی جرئت عبور از کنار قبرستان و مسجد را نداشت، بدون توجه به این مسائل به مسجد رفته و اذان می گفتم و نماز می خواندم. جایگاه خوبی در دیدگاه مردم پیدا نموده بودم و به این ترتیب شخصیت من شکل گرفت.

     ایشان پس از تحصیل در شهر خود، شاندرمن، به استخدام ارتش درآمد و دست سرنوشت او را به شهرهای دوردست فرستاد. دوری از وطن و غربت، مسائل شغلی و گرفتاری های خاص آن موجب شد تا تراوشات فکری خود را با زبان شعر بیان نماید. اولین اشعار خود را در سال1351 به زبان تالشی و در سال 1353 به زبان فارسی سروده است. با مطبوعات نیز همکاری داشته و چند سال مفسر سیاسی روزنامه ي کیهان بوده است. علاوه بر شعر، در کارهای نمایشي، مقاله نویسی و... نیز فعالیت نموده و در موارد متعددی مقام نخست را در اين زمینه ها کسب کرده است. بین سال های 1368 تا 1372 در انجمن شعر و ادب خرم آباد، فعالیت چشمگیری داشته که حاصل تلاش ایشان و دوستانش موجبات پیشرفت فرهنگی و اجتماعی هر چه بيشتر استان لرستان را فراهم ساخت. در اواسط دهه ي هفتاد به موطن خود، شاندرمن، برگشت و از ارکان اصلی انجمن شعر و ادب ماسال و از افراد تأثیرگذار در تشکیل انجمن شعر و ادب شاندرمن گرديد. به علاو زمینه ساز و مجری دو همایش بزرگ «شب شاعران تالش» در شاندرمن شد.

     وي به زبان های تالشی، گیلکی، تاتی و فارسی شعر می سراید و طنز پرداز بسیار ماهری است که با زبان نیشدار و شوخ طبعی خود مشکلات جامعه را بیان می کند. یکی از نوارهای کاستی که در اوایل دهه ی 70  با عنوان «ستار و سرکار» از ایشان پخش شده بود، هنـوز وِرد زبان هاست و علاقمندان و هنردوستان منتظر انتشار آثار دیگری از ایشان هستند؛ آثاري  که عمدتاً آماده ي چاپ و نشرند. ناگفته نماند كه آقای اسرارپوش در زمینه ي موسیقی، به خصوص نواختن ساز سنتور، نیز متبحر است.1

درباره منظومه ي «ستار و سرکار»:

     استاد در این منظومه ي طنز، با زبانی شیرین و زیبا، زندگی تالشان را در بیش از 50 سال پیش در منطقه ي شاندرمن به تصویر کشیده است. چنان كه اشاره شد، این منظومه در اواسط دهه ي هفتاد به صورت کاست به بازار آمد. به نظر نگارنده نیاز است منظومه ي « ستار و سرکار» استاد اسرارپوش، منظومه ي «خندیله پِشت» زنده یاد استاد فرامرز مسرور ماسالی و منظومه ي «شالَه را» استاد علی عبدلی نیز به مانند منظومه ي «فَقره بَندَلی» استاد مسعود شهبازلی و منظومه ي «خس و خَسار» استاد ابراهیم خادمی ارده، از دید جامعه شناسی بررسی و تحلیل شود؛ چيزي که از عهده ي نگارنده خارج است. امید آن مي رود كه  مدرسان دانشگاهی چون دکتر حسین محمدپرست به این موضوع مهم بپردازند؛ چرا که امری ضروری و بسیار مهم است و به این مجموعه ها اعتبار علمی و هنری بیشتری می بخشد.

برخي از برجسته ترين ويژگي هاي منظومه:

     1ـ به تصویر کشیدن «سه موضوع» با زبان طنز و با مهارت بسیار بالا.

     2ـ استفاده از سه زبان تاتی، تالشی(تالشی شاندرمنی) و فارسی. در واقع حُسن کار استاد در این است که به زبان حال مردم شعر می سراید و کلمات را طوری در شعر به کار می برد که خواننده به راحتی می تواند آن دوران و آن موضوع را در ذهن خود تداعی و مجسم نماید و با آن رابطه ای قوی برقرار كند. و ... ادامه دارد ... . لطفا روي "ادامه مطلب" كليك كنيد.

ادامه نوشته

معرّفي اجمالي كتاب «گزيده ي آثار شاعران تالش ايران و آذربايجان»

«گزيده ي آثار شاعران تالش ايران و آذربايجان» نام کتابی است تألیف محقّق جوان، یاسر کرم زاده که از سوی واحد آفرینش های ادبی حوزه هنری گیلان، در 264 صفحه، به تازگی چاپ و منتشر شده است.

      این کتاب در بر دارنده نمونه آثار ۶۵ شاعر تالشی سرای تالش دو سوی آستارا رود می باشد که بدون هیچ تقدّم و تأخّر و به ترتیب الفبایی نام شاعران، در چهار فصل تدوین گردیده است. این فصل ها عبارتند از: 1- شفت، فومن، صومعه سرا  2- ماسال، شاندرمن، رضوانشهر  3- پره سر، اسالم، هشتپر  4- آستارا، عنبران(انبران) اردبیل، جمهوری آذربایجان.

منبع:پایگاه مرجع و تخصّصی تالش شناسی

         http://www.taleshan.com

خندیله پشت

( اثر فرامرز مسرور ماسالی )

شهریار شفیقی

 

                 خندیله پشت، الان كــــرا پیر آبوم               زندگی كـو دنیا كو دیلگیر آبوم

                 یباش یباش ام عمری كو سیرآبوم              جوانیم كو چه وبنده تا پیر آبوم

از آن روزهای بیكران سالها می گذرد؛امّا هنوز خزان یاد و خاطره ام در كنج مه آلود روزگاران گذشته و در پس كوچه های تاریك ذهن،باران واژه های سبز خندیله پشت را به یاد دارد،و یادگار خنجر واژه های برآمده از حنجره ی سبز ماسال،هنوز بر تنه ی نه چندان تنومند روحم باقی مانده. آن روزهای دوران سربازی،كه وقتی آقای نصرت نصیری ماسال از مرخصی به پادگان برگشت،برایم كتابی به نام «خندیله پشت» اثر استاد گرانقدر،فرامرز مسرور ماسالی به ارمغان آورد كه هنوز و تا دل ضربه های نازك زندگی بر كوچه های روزگارم پرسه می زند،تمام هستی ام از چشمه ی روشنش و از احساس و شعور شعر این شاعر پر طنین می جوشد و می خروشد.

       آری! این چنین و از آن دور دست ها با كوهپایه ها،رنگین كمان،بوی علف و خندیله پشت آشنا شدم و انس گرفتم و چه زود این انس با خندیله پشت برای من دیر شده بود.

       این بزرگ مرد تالش كه سرشار از صلابت و نجابت است،در خندیله پشت چونان حیدر بابای استاد شهریار به سلاح واژه های پرنور بر قامت عظیم و پرعصمت تالش قیامتی بر پا كرده كه خود گواهی است بر سرزمین پاك كادوس و مردمانی خونگرم كه بوی علف و باران در چین های رنگین لباس های زنان پاكشان و حس مردانگی و شرف بر فروغ فرق مردان مردستانشان پیداست و همه ی این واژه ها نه در ردیف حماسه و نه در ردیف تغزّل قافیه نمی بازند و تو خود از هر كاروانی كه باشی خود را در شعر او رها می بینی. و ... ادامه ی مطلب ...

ادامه نوشته

گذری بر « ایسپی رو تا کورا » - فرزاد بختیاری مرکیه

                             گذری بر « ایسپی رو تا کورا »

                                                                                                       فرزاد بختیاری مرکیه

      اشاره : نوشتاری که ذیلاً از نظر می گذرانید مقدّمه ای است به قلم نگارنده در معرّفی نخستین مجموعه شعر تالشی " آرمین فریدی هفته خونی " ، یعنی " ایسپی رو تا کورا " که در سال ۱۳۸۵ چاپ و منتشر شده است . 

      غرض از به نمایش گذاشتن این مقدّمه ، قبل از هرچیز ، معرّفی مجموعه مذکور به علاقه مندان شعر تالشی است . باشد که مفید افتد ؛ ایدون باد !                                                         

       آنچه پیش رو دارید، نخستین مجموعه شعر شاعر و پژوهشگر جوان موسیقی تالش، آرمین فریدی هفتَه خونی (تالشَه شوونَه) است. در این مجموعه،«صد و سی» ( 1 ) دوبیتی تالشی « شوونَه» را از نظر می گذرانیم. ( 2 )  بسیاری از اشعار این دفتر قبلا در نشریات تالشی به چاپ رسیده و در پاره ای از اجراهای گروه موسیقی داتام ( آشیر ) و دیگران مورد استفاده قرار گرفته اند.

       پیش از این ، شماری از دوبیتی های عامیانه (شفاهی) تالشی ( ٣ ) ، گزیده ای از دوبیتی های مرحوم شوقی ٤ ) و اندک دوبیتی هایی از دیگر شعرای تالش (٥ ) منتشر شده اند؛ امّا، « ایسپی رو تا کورا ( سپید رود تا کورا ) » اولین مجموعه دوبیتی تالشی است که به صورت جداگانه و مستقل به زیور طبع آراسته می گردد. ... ادامه ی مطلب ...

ادامه نوشته